REVISTA EDITADA POLA DINÁMICA COMISIÓN ORGANIZADORA DA FESTA DA VIRXE DA SAÚDE 2010

Co beneplácito que un dos membros da Comisión organizadora da Festa da Saúde deste ano me deu, preséntovos aquí a portada da revista que veñen de publicar con motivo de tal evento. Así como a fotgrafía de rigor dos mordomos da Festa.

Esta é unha das “muitas” maneiras que soen utilizar os “mordomos” das Festas parroquiais para acadar algúns cartiños a conta da publicidade que nela se fai….., como en todo hai muitas maneiras de facelas cousas, ……mui ben, …ben, ….regular, ….mal ou mui mal, con gusto ou sen gusto….. O dito…, que hai mil maneiras de facelas cousas.

Non vou ser eu quen lle poña nota a esta revista. Todos teredes a posibilidade de calificala cando a teñades nas vosas mans…..porque según escoitei, van entregala (ou vendela) os veciños e colaboradores….algunha xa mirei por ahí¡¡¡.

A valoración que eu poida facer non sería obxetiva posto que para miña sorpresa fixéronme partícipe nela…., ofrecerónme publicar “algo sobre a parroquia” i eu, con moito gusto, aceptei tal proposta.

Aquí vos deixo o escrito feito por este anónimo veciño desta nosa parroquia…., pero aconséllovos que vos fagades cun exemplar…..paga a pena¡¡¡….e sempre paga a pena recordar¡¡¡¡

O DÍA GRANDE DA FESTA DA SAUDE

Pedro, que acababa de cumprir 12 anos, sempre foi un rapaz vivo inda que algo preguiceiro para erguerse da cama, nembargantes aquel día non fixo falla que ninguén o tivese que espabilar. O rebumbio que espertou a Pedro aquela mañá de domingo non foron os berros da súa nai dende a cociña suplicándolle que se erguera para ir a cataquese, o que ó espertou foron os foguetes que anunciaban que escomenzaba o día grande da Festa da Saúde. Dun chimpo e coma un resorte botouse fora da cama e inda en calzóns xa estaba amolando a súa nai preguntado cal era a roupa que tiña que por para ir a misa. Non, non, …, non era que Pedro tivera moito interés en ir a misa, o que pasaba é que aquel día, vestidos coas súas mellares roupas, tódolos veciños de Guláns, incluidos os seus amigos, estarían no torreiro da parroquia.

Uns participaban do solemne acto da misa, a súa nai era moi devota a Virxe e alí estaba nos primeiros bancos da igrexa. Outros agardaban fora a que terminara a cerimonia para acompañar ou mirar pasar a procesión. Outros tomaban posición ó redor do palco para escoitar o concerto que a Banda de Música, como non, A Unión de Guláns ía en breve iniciar. Moitos dos que esperaban facíano tomando un viño e comendo uns manises, ben no bar da Comisión ou ben na tenda de Pepe de Jaime, botando unhas risadas e contando algún que outro conto…, entre eles atopábase o pai de Pedro que era mais devoto do viño de Pepe que da Virxe da Saúde.

Pedro xa fora quen de librarse do férreo control que a súa nai lle facía dende a súa posición na igrexa. Mentras ela ia comulgar o pequeno, con moito disimulo, collía camiño da porta. Inda que sabía que estábase a xogar unhas boas labazadas non podía quedar alí quieto, escoitando o señor cura e oindo cantar aquelas mulleres que asemellaban o chiar dun carro de bois do moito que desafinaban, cando fora se estaba a preparar todo para a procesión …(Pedro, ben sabía que aquel desafinado canto o que lle sobraba era Paixón e Fe).

Os músicos afinaban os instrumentos, os maiores achegábanse a porta da igrexa, ...,todos estaban preparados para un dos momentos mais esplendoros do día “ A saida da igrexa da Virxe da Saude”. Mentras a Virxe facía o seu percorrido ó redor da igrexa os foguetes estoupaban e deixaban a súa pegada naquel ceo despexado dun día de verán. O bombeiro da Unión andaba a pasalo mal posto que Pedro e mailos seus amigos non paraban de tirarlle pedriñas dende a súa posición na procesión…¡¡que diaño de rapaces, pensaba él, asi era imposible levalo ritmo¡¡¡¡.

Mentras, no palco, soaba o pasodoble Rolandito, facendo as ledicias dos entendidos e críticos ouintes, Pedro, sin que ninguén se percatara, acababa de entrar no cimenterio. Iso de entrar só e as escondidas non era que lle fixera moita gracia. A parte de producirlle algo de medo tiña entendido que era pecado…, pero Pedro quería facer partícipe o seu avó da Festa da Saúde. O señor Antón morrera facía cáseque uns catro anos e Pedro querialle moito. Achegouse a súa lápida e despois de darlle un bico a súa foto deixou o seu pe uns manises, …, acabáballos de pedir o seu pai cando saía da tenda de Pepe, sempre disposto a darlle ó seu fillo calquer cousa que non foran cartos. O seu avó tamen fora devoto da Virxe da Saúde e do viño de Pepe de Jaime, …., e Pedro sabíao………

................

…..este é un pequeno relato (inventado ou non, iso tanto ten) do que podería acontencer nun día da Festa da Saude. Agardo que tódolos Pedros, tódalas nais, pais e avós dos moitos Pedros que aquí poidéranse sentir identificados nunca esquezan as nosas costumes. O tempo pasa pero os recordos sempre quedan. A memoria forma parte da identidade dunha persona e da identidade dun pobo. A memoria é un dos bens mais preciados co que contamos. Na miña maneira de entedela vida coido que cando, por algunha enfermidade ou por calquer outro motivo, unha persona perde a súa memoria…., nese mesmo momento deixa de ser persona para pasar a ser….,a verdade é que por sorte non sei o que se pode chegar a ser cando isto acontece…, ogallá nunca o saiba¡¡. Sempre quedará o amor da familia para facernos sentir personas, ou cando menos para tratarnos coma tales.
Cando a Comisión para a organización da Festa da Saude, por medio de Javier Domínguez, ofreceume a posibilidade de poder escribir “algo” sobre a nosa parroquia para publicar nesta revista, sentínme loubado por tal proposta. Un anónimo e “simple” veciño coma min síntese orgulloso de poder compartir páxinas cos representantes das diferentes asociacións, alcalde, prestixiosos periodistas, músicos, académicos,…, personaxes ilustres da nosa parroquia. Probablemente mais dunha cousa haberá en común entre todos nos…., pero o que de seguro compartimos é o cariño que procesamos pola nosa terra.
É obriga de tódos nos e de tódolos veciños que Guláns nunca perda a súa memoria e identidade. As costumes e tradicións dun pobo débense manter e a Festa da Saude é un sinal de identidade de Guláns. Este ano correspóndelle os veciños do barrio da Costa de Sequeiros a organización desta Festa. Agárdovos dentro de 16 anos. Moita sorte e Saúde¡¡¡.

Garganta Profunda.

O "CASINO" DE COUSO

Xa dende pequeno gustáronme os sitios altos, os sitios elevados. Sempre me pareceu que dende a altitude podíanse mirar as “cousas da vida”, con mais perspectiva, ou cando menos cunha perspectiva distinta a que se logra ter cando “o bosque non deixa miralas árbores”. Os sitios altos sempre foron, para min, lugares onde me gustaba ir reflexionar sobre os meus asuntos ou, simplemente coma di un dos nosos veciños,….. “¡¡ a ver voalo tempo, tal e como facía o neno pequeno da aldea¡¡” (“Faro (Pepe) dixit”).

Son lugares sufridos, xa que están expostos os avatares da metereoloxía. Os montes de Guláns, Picoña, Cans,…, son o segundo obstáculo que teñen que superar as borrascas, que dende o mar entran na península, para chegar a nosa parroquia, xa suavizadas pola primeira barreira, os montes da serra do Galiñeiro.

Nos cumios dos montes é onde a chuvia arremete con mais forza. Deixando a súa pegada, nos seus camiños e ladeiras, a modo de regos, que asemellan as enrrugas que deixa o paso da vida na cara dun ancián. Gústame moito, en días de temporal, subir o monte e mirar coma os eucaliptos retórcense sobre o seu eixo combatindo e facendo frente o forte vento. A elasticidade que lle confire a súa madeira, mais a resistencia que poñen as súas raices a ser arrancadas do lugar onde se criaron ( a semellanza de cómo facían as nosas nais cando dos seus brazos lles arrebataban os seús fillos para ir a guerra) fan que moitos deles saian victorios das cruentas batallas que a natureza, nos duros invernos, lles presenta. Sempre, e como en todalas batallas, hai algunha baixa. Estas “baixas” (as árbores caidas) eran aproveitadas polos veciños coma madeira para as súas cociñas…..ata de “mortos” cumprían a súa función…………..hoxe, seica, xa non cumpren tal función.

O barrio mais alto da parroquia de Guláns é Couso. Está situado a uns, aproximadamente, 300 metros de altitude. A pesar diso situase nun val, xa que está rodeado de cumios polos seus catro ventos. É o que mais distanciado físicamente se encontra de calquera outro barrio da parroquia ( o que mais preto está, por estrada, é o barrio do Outeiro de Foxo). Quero pensar que o único distanciamento que hai, entre este e os outros barrios de Guláns, é solo o físico ( kilómetros )..…… de haber outro tipo de distanciamento sería algo que nunca entendería.

Ese distanciamento (físico) cos outros barrios da parroquia e coas parroquias doutros concellos (Cans, Picoña, Xinzo….,) podería facernos supor que é un lugar aillado……….., para min, nada mais lonxe da realidade.

Sin ter ningún rigor científico no que vos vou dicir, creo que estas características que antes mencionaba (a altitude, o distanciamento físico mais esa posible sensación de aillamento ) puideron e poden inflluir na formación dese carácter especial, que creo, ten a xente de Couso.

Couso non é un barrio calquera ( miña intención no é menospreciar a ningún dos outros barrios da parroquia….¡¡¡¡eu non son de Couso¡¡¡ ). Os seus veciños preocupáronse de ter iniciativas que evitaran ese posible aillamento para convertilo nun barrio mui dinámico e con moitas actividades. Crearon asociacións para obter unha mellor calidade de vida (tanto cultural, social, de servicios,…,). Teñen a Asociación de veciños “A Malladoura” (creada recientemente; ningún outro barrio de Guláns a ten), teñen Comunidade de Monte propia e dende xa hai uns anos teñen a “Asociación Cultural San Martiño de Couso”.

Isto, sin deixar de ser nin bo nin malo, é un síntoma evidente de que nese barrio hai xente con iniciativa e que se sente identificada co seu lugar de nacemento ou có sitio que os acolleu para vivir.

Das moitas iniciativas que os directivos da Asociación Cultural San Martiño tiveron nestes últimos anos poderíase falar moito. Hoxe, e dunha maneira sinxela, vou facer referencia a unha delas, tempo haberá de falar doutras moitas.

Segundo me contan (http://www.cousodegulans.es/ ) “o Casino” é un lugar de Couso onde os homes e mulleres deste barrio da parroquia de Guláns pasaban as súas tardes de domingos e os seus momentos libres para “entablar amistade”,…para enredar,…para facelas veiras,….mais para “mirar” voalo tempo. Tódolos barrios e parroquias tiñan o seu lugar de xuntanza. O Casino era o punto de reunión dos veciños de Couso de hai uns anos atrás.

Pois tal e como vos dicía, a iniciativa desta xente creouse, dende xa hai uns anos, a revista “O Casino”. Como todos vos suporedes, o seu nome fai referencia aquel lugar de reunión. Unha pequena homenaxe a outros tempos pasados. Esta revista publícase trimestralmente e de forma periódica. Nela dunha maneira sinxela pero con moita pulcritude e exactitude fanse referencia as actividades que se van realizar no Centro. Outras seccións desta revista adícanse a publicar contos, referencias etnográfícas, receitas de cociña,…., escritos feitos por algún dos veciños do barrio.

Dende logo, e recomendollo a todo aquel que non ó fixera que o faga, paga a pena pararse a mirar esta “revista”.

Por último dicir, segundo me contan as miñas fontes, que este ano cúmprense o cincuenta aniversario da chegada da electricidade a Couso….. neste último número que acaban de publicar faise referencia, por un dos seus veciños, a data tan sinalada.

¡¡¡¡ A min sempre me gustaron os sitios altos…, a min sempre me gustou Couso e maila súa xente. ¡¡¡¡.

Garganta Profunda

A NEVE CHEGA A GULÁNS

A mañá amanceu cun ceo gris, temperaturas de baixo cero e o tempo seco. Polas chimeneas das casas saía un fumo negro ou branco, producto da queima da leña nas cociñas e caldeiras ou da combustión do gasoil. É o modo de combatilo frío que actualmente temos nos nosos fogares. Moi pronto, polo que din os entendidos na materia, estes materias serán sustituidos por outro tipo de enerxía; a enerxía xeotérmica ( basease no aproveitamento da calor interior da terra). Seguramente sobre moitas desas cociñas de ferro as nosas mulleres, as nosas nais e algún que outro dos nosos homes estarían a preparar un bo cocido para dar conta del na hora do xantar.

Parecía un domingo calquera na parroquia. As campás da igrexa chamaban os veciños para iniciar a ceremonia dos domingos. Algún que outro coche circulaba polas estradas. Algúns veciños (cecais menos dos que moitos de nos desexáramos) atopábanse tomando un café para quentalo corpo, ou un vermut, ou unha copiña de augardente…cadaquén quenta o corpo como lle peta, na cafetería da Cultural ( o de cantina xa se lle queda pequeno) ou no Cocho do Rio (o contrario do que nalgún “sitio” teño escoitado, son dos que penso que cantos mais negocios haxa na parroquia mellor que mellor).

Ben, tal e como vos dicía parecía un domingo normal pero acontecería algo que o ía convertir en especial.

Mentras daba conta dun deses cocidos que antes vos contaba vía, tralos cristais húmidos da nosa cociña, como escomenzaba a nevar. Un acontecemento pouco habitual na nosa parroquia. Creo que iso, que sexa pouco habitual, fixo que interrumpíramos o noso xantar para sair o balcón e poder apreciar dende mais cerca o capricho da natureza. Tampouco foi moito o que alí afora estivemos….¡¡¡ facía un frío de moito carallo¡¡¡¡.

As folerpas non caían con moita intensidade, mais ben parecía que non querían molestar e cáseque pasar desapercibidas, e non chegaron callar. Supoño que non faría o frío suficiente para que isto ocurrira, pero estaba seguro de que o punto mais alto da nosa parroquia seguro que presentaba unha estampa digna de ser visitada.

¡¡ Non se me ocurriu a min so ¡¡. Tanto no camiño de subida como no de baixada cruceime con mais dun veciño que tivera a mesma idea.

Mirar imaxes tan habituais para nos como as da capela de San Cibrán ou a do seu penedo cubertos cun manto branco facía daquel momento algo especial.

Para aqueles que non tivestes a oportunidade de subir ó monte, aquí vos deixo unhas fotos para que disfrutedes dunha imaxe pouco habitual dun dos sinais de identidade de Guláns; San Cibrán.

E xa se sabe, segundo dí o refrán “Año de nieves, año de bienes” , ¡¡¡está ben claro que escomenzamos o ano con bo pe.¡¡¡

Esta tamen é a miña maneira de desexarvos a tódolos gulanseses (e os que non sodes de Guláns,que me consta que algún hai) que este ano que acabamos de estrear se densenvolva como todos vos queredes e que as vosas ilusións se vexan cumpridas.

¡¡¡Saude e sorte para todos vos. ¡¡¡

Garganta profunda